سخنرانی در کنگره سالیانه دانشگاه اوکراین در کیف با عنوان ابتلاء سیستم عصبی و سیستم اعصاب محیطی با COVID 19 توسط دکتر حمیدرضا ادراکی مدیرعامل بنیاد بیماریهای نادر ایران، دکتر جلال شکوهی عضو هیئت مدیره انجمن رادیولوژی، و پروفسور آرمین نوروزی فوق تخصص جراحی اعصاب محیطی
ادعا یا پسفرض: آیا کووید-19 یک ویروس است؟ ، ذره اسـت؟ یا هر دو ویژگی را داراســت؟ این ویروس اعضای متعددی را مبتلا می سازد که عمدتا شامل ریه ، قلب ، کلیه ها، روده سیستم عصبی مرکزی و محیطی می گردد.
تظاهرات بالینی نیز از نشانه های خفیف تاعفونت شدید بروز می نماید. سابقه و پس زمینه:نـخـسـتـیـن مــــورد بـیـمـاری بــه صــورت عـفـونـت ریـوی در شهر ووهــان چین در دسامبر 2019 و مورد دوم در بیستم فوریه همان سال در ایتالیا بوده است .
▪ درگیری سیستم عصبی: آنسفالوپاتی یـا انسفالیت بـه صـورت التهاب پارانشیم به علت واسکولیت والتهاب اندوتلیوم داخـل رگ و تغییرات کم خونی بـعـدی پیش مـی آیـد کـه علت اصلی آن دسترسی تنفسی و هیپوکسی
می باشد.سکته مغزی به علت انسداد عروق بزرگ و سینوس های وریدی مغزی می باشد.
از درگیری اعصاب محیطی میتوان به سندرم گــیــلــن بــاره(syndrome Barré-Guillain) و سندرم میلرفیشر (syndrome Fisher Miller،)، التهاب عصب ابدوسنس(nerve Abducens) ، عصب حرکتی چشمی(nerve Oculomotor) صورت وسیستم وستیبولی نام برد.
◄ انسیدانس بیماری: رشد و توسعه گزارش موارد ابتال افزایشی بوده که با تظاهرات عصبی همراه هستند. در یـک سـری 214نـفـری تـعـداد 16 بیمار نورولوژیک دیده شده است (7 درصد).
40 بیمار از 58 بیمار بستری ICU در فرانسه نشانه های نورولوژیک مشاهده شـده اسـت Stroke کـه در 2 تـا 6 در صد بیماران بستری دیده شده است.
◄ پاتوژنز تظاهرات نورولوژیک : آنسفالیت به علت پدیدههای التهابی و یا هیپوکسی یا بهواسطه دخالت سیتوکیناز و میوکیناز یـا واسکولیت عمومی مانند آنژئیت اولیه به نام آنسفالوپاتی نکروزان و خونریزی حاد میباشد.
▪ نشانه ها : شایع ترین عالمت کووید -19 عبارت اســت از تـب ، خستگی مـفـرط، سرفه، ســـــردرد، کـوتـاهـی تنفس و سـرانـجـام نارسایی عضو ،البته نشانه هایی مانند درد عضالنی و مفصلی وعدم بویایی و چشایی نیز دیده می شوند. نـشـانـه هـای عـصـبـی مـمـکـن اســـت از روز پنجم تـا هفتم و گـاهـی بـا تاخیر 24 روزه گزارش شده است که اغلب پس از دیسترس تنفسی پیش می آید. درنــهــایــت مـمـکـن اســـت نـشـانـه هـای تغییر شخصیت و هوش و حواس تا تولید دیوانگی و کما پیش آیند.
▪ نشانه های آزمایشگاهی : تــــوضــــیــــح دقــــیــــقــــی بــــــــــرای کــشــف اوتـوآنـتـیبـادیهـا(Autoantibody ) مانندآنتی نوکلئار آنتی بادی (ANA ) آنتیژنآنتیبادی هسته ای قابلاستخراج DNA Strain ، ENA وآنتی بادی سیتوپالسمیک آنتینوتروپیل دردست نیست ،اما ترومبوسیتوپنی Dimer-D باال و CRP به طور مشخص اندیکاتور ابتلا به19-COVIDمی باشد.
یافته های مایع مغزی نخاعی :وجود ویروس در مایع CSF ا گر التهاب مغزی در کار باشد ، با ارزش است .
◄ یافته های نور و ایمیجینگ : MRI وCT اسکن اشعه ایکس بدون و بــا تــزریــق و گـاهـی تـصـاویـر دیـفـیـوژن برحسب فاز یا مرحله بیماری سودمند خواهند بـود.افـزایـش لکه لکه یـا نقاط جـدا از هـم بـه نشانه ایسکمی و عیب ماده سفید تلقی میشوند.
◄ درمان : درمـــان قطعی ایــن بـیـمـاری همچنان یافت نشده، اما درمان با ا کسیژن حدا کثر دوز 15 لیتر در دقیقه بـــرای حـصـول به Saturation(اشباع) 88 درصد در ICU خواهد بود. از داروها ایمونوگلبولین تزریقیوریدی، مــتــیــل پــردنــیــزولــون و آنـــتـــی بـیـوتـیـک مانند اسپیرامایسین، آموکسیسیلین وacid Clavulanic(کلا ووالنـیـک اســــیــــد) آزیرتومایسین میتوان بهره برد.