پست های برچسب گذاشته شده توسط ‘بنیاد بیماری های نادر ایران’
سندرم گیلن باره(Guillain Barre Syndrome)
- نوار عصب و عضله
- گرفتن آب کمر از کانال نخاعی(P)
- کورتون که التهاب و تورم اعصاب را کاهش میدهد .
- سرکوب کننده ایمنی که در مرحله حاد بیماری تجویز میشود .
- مسکن ها و ضد درد ها مانند آسپیرین
بیماری گریوز (Graves’ Disease )
بیماری گریوز یک اختلال اتو ایمیون است که منجر به فعالیت بیش از حد غده تیروئید(هیپر تیروییدیسم)می شود.
بیماری گریوز یکی از مراحل خود ایمنی است که با یکی از سه علامت پرکاری تیروئید با گواتر منتشر، اختلال بینایی یا پوستی مشخص می شود و به طور معمول با پرکاری تیرویید همراه است، اگر چه ممکن است تیروئید در ظاهر طبیعی باشد.
این بیماری یک نوع پرکاری تیروئید(هیپرتیروئیدیسم)می باشد. موادی که اعمالی مشابه با هورمون محرک تیروئیدی دارند در خون تقریباً تمام این بیماران یافت می شوند. این مواد معمولاً آنتی بادیهای ایمونوگلوبولینی هستند که به همان گیرنده های غشایی می چسبند که هورمون محرک تیروئیدی به آن می چسبد. این مواد موجب بروز هیپرتیروئیدیسم(گریوز)میشوند. این آنتی بادی ها ایمونوگلوبولین تحریک کننده تیروئید نامیده میشوند. و یک اثر تحریک کننده طولانی بر روی غده ی تیروئید داشته اثر آنها تا12ساعت طول می کشد.
اسامی دیگر
گواتر، بیماری Parry
شیوع و همه گیری شناسی
تخمین زده میشود بیماری گریوز در بین حدود %4/0 جمعیت ایالات متحده امریکا اتفاق می افتد، این بیماری بیشتر در دوره سوم و چهارم زندگی اتفاق می افتد و نسبت زنان به مردان حدود 7 به 1تا 10 به 1 در مطالعات انجام شده است .
مطالعات اخیر نشان داده است که میزان بروز بیماری گریوز حدود 1تا 2 مورد در 1000نفر جمعیت در سال است. این بیماری در مردان بیشتر از زنان اتفاق می افتد و علیرغم شیوع کمتر آن در مردان شدت بیماری در مردان بیشتر از زنان است و البتهدرگیری قلبی آن علایمی مانند طپش قلب و تنگی نفس در زنان، بیشترو شدید تر از مردان است.
علت بیماری
در حالت طبیعی، یک پاسخ سیستم ایمنی نرمال، تولید آنتی بادی بر علیه یک آنتی ژن مشخص، اعم از ویروس باکتری یا سایر مواد خارجی در بدن است. در بیماری گریوز به دلایل ناشناخته بدن آنتی بادیهایی را بر علیه پروتئی نهای سطحی دیواره سلولهای غده تیروئید که وظیفه تولید هورمون را بر عهده دارند ،ترشح می کند.فعالیت غده تیرویید بوسیله ترشح هورمون تنظیم کننده غده هیپوفیز در مغزکنترل میشود اما در این بیماری آنتی بادی ها ی تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن ،فعالیت هومون تنظیم کننده غده تیروئید را تقلید میکنند و باعث ترشح بیش از حد هورمون تیرویید می شوند و علایم ناشی از افزایش این هورمون در بدن بصورت بیماری بروز میکند .
(پرکاری تیروئید)
علایم ناشی از بیماری
فعالیت بیش از اندازه احساس گرما یا داغی در اغلب اوقات، لرزش، تعریق و خارش پوست . تند، نامنظم و کوبنده بودن ضربان قلب . کاهش وزن علی رغم این که فرد زیادتر از حد عادی غذا میخورد. البته در افراد مسن ممکن است افزایش وزن دیده شود .
اضطراب و بی قراری قابل و توجه بی رونزدگی چشم ها (اگزوفتالمی) اسهال ریزش مو گواتر ( بزرگ شدن غده تیروئید)
کاهش وزن، تقریباً در همه بیماران رخ می دهد و دلیل آن بالا بودن هورمونهای تیروئید است که باعث سوختن ک الریهای بدن میشوند. بیمار ممکن است همیشه گرسنه باشد و حتی نیمه شب برای خوردن غذا از خواب بیدار شود .کاهش وزن از2-3 کیلوگرم تا 35کیلوگرم متغیر میباشد. اما در این میان ممکن است افرادی باشند که به دلیل بالا رفتن زیاد اشتهای آنها، وزنشان اندکی بالا رود. ممکن است فرد مبتلا در ابتدای این بیماری به شدت چاق باشد.
تنگی نفس، لرزش دست، زود رنجی، ضربان شدید قلب، ضعف عضلانی، تغییر حرکت روده، قاعدگی نامنظم، مشکلات مربوط به پوست، مو و ناخن از علایم دیگر بیماری بشمار میروند.
سایر علایم عبارتند از:
افزایش ادرار
- خستگی و ضعف
- کاهش میل جنسی
- بزرگی پستان در مردها
- به عقب کشیده شدن پلک ها
- ضایعات پوست در ساق پا نیز ازسایر علایم شایع در بیماری گریوز میباشند.
روش تشخیص
علاوه بر علایم بالینی بیماری تست های تشخیصی گوناگونی برای تشخیص این بیماری وجود دارد، بیماری گریوز معمولا به وسیله استفاده از تعین میزان Radioactive Iodine Uptake (RAI-U) tests (or Free T3) T3 ., (or Free T4) TSH,T4در خون تشخیص داده می شود ،میزان این هورمون ها در خون بیماران افزایش می یابد.یکی دیگر از روشهای تشخیص انجام اسکن تیروئید است ، معمولا پزشکان سعی می کنند از انجام اسکن رادیواکتیو در زنان حامله یا زنان شیرده خودداری کنند.
در همین حال علایم بیماری ممکن است با به کارگیری یکی از داروهای «بتابلوکر» به نام «پروپرانولول »که تا اندازه ای با تأثیرات فعالیت بیش از حد هورمون تیروئید مقابله میکنند، بهبود یابند. این دارو بیشتر ممکن است در اندازه ی 40 میلی گرمی و به صورت ایندرال بلند اثر باشد ،که روزانه یک بار به صورت خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. افرادی که مبتلا به آسم هستند نباید داروهای بتابلوکر را مورد استفاده قرار دهند.
درمان
هدف از درمان ،کنترل فعالیت بیش از حد غده تیروئید است، برای کنترل تپش قلب، تعریق و بی قراری تا زمانی که پرکاریتیروئید کنترل شود، از داروهای بتا بلوکر مثل پروپرانولول استفاده میشود، برخی شواهد دلالت بر آن دارد که ممکن است پس از درمان پرکاری تیروئید با روش استفاده از ید رادیواکتیو ،علایم چشمی بیماری بدتر شود. از این رو برخی متخصصان ترجیح میدهند این نوع درمان را برای کسانی که چشمان آنها در وضعیت بسیار بدی است تجویز نکنند. در برخی مراکز درمان علایم چشمی ناشی از پر کاری تیروئید با استفاده از رادیوتراپی تا اندازه ای موفقیت آمیز بوده است. سه روش برای درمان پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز وجود دارد. این سه روش عبارتند از:
درمان دارویی، درمان به روش جراحی و درمان به وسیله ی ید رادیو اکتیو.
بیماری گریوز معمولا به درمان خوب جواب میدهد، اگرچه عمل جراحی غدد تیرویید یا درمان با ید رادیو اکتیو معمولا باعث کم کاری تیروئید می شود .در صورتی که مقدار داروی هورمون جایگزین تیروئید به صورت درست وصحیح داده نشود، کم کاری تیروئید ممکن است منجر به عوارضی مانند افسردگی و افزایش وزن شود .
مراقبت های لازم
درمان بیماری چشمی به اندازه درمان پرکاری تیروئید رضایت بخش نیست .تصور می شود سیگار کشیدن باعث وخیم تر شدن بیماری گردد. به همین ترتیب کنترل ضعیف بیماری پرکاری تیروئید نیز باعث بدتر شدن آن میشود. بنابراین باید سیگار کشیدن را به طور کامل ترک کرد. در صورتی که اگر چشمان بیمار خشک هستند و یا حتی آب اضافی دارند میتوان طبق تجویز پزشکان از قطرههای اشک مصنوعی استفاده کرد .همچنین بهتر است در هوای آفتابی از عینک آفتابی (عینک دودی)استفاده نمود. در کسانی که بیماری آنها شدیدتر است و بینایی آنها تهدید میشود ممکن است نیاز به درمان با یک داروی استروئیدی همانند «پردنیزولون »باشد. این دارو باعث می شود آب جمع شده در پشت کره ی چشم که فرآیند آن به درستی شناخته نشده است جذب شود. راه حل دیگر آن است که شاید بتوان با جراحی و برداشتن بخشی از دیواره کاسه ی چشم، فشار وارد بر پشت کره ی چشم را کاهش داد.
پیش آگهی
این بیماری با یک حالت تشدید شونده و پیشرونده شروع میشود و در صورت عدم درمان همچنان پیشرفت میکند. چنانچه درمان نشود عوارض جدی و خطرناک آن مانند شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان و نقایص مادرزادی در حاملگی بروز می کنند .خطر سقط جنین افزایش می یابد .بیماری گریوز اغلب با افزایش ضربان قلب همراه است که آنهم ممکن است منجر به صدمات بیشتر قلبی و بروز ریتم های غیر طبیعی قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی شود که در نهایت منجر به سکته مغزی میگردد .
در اثر بیرون زدگی و مشکلات ناشی از بیماری در چشمهای بیمار ممکن است خشکی بیش از حد قرنیه در اثر بسته نشدن کامل چشم در شب اتفاق بیفتد که خطر بروز عفونت قرنیه را افزایش میدهد که در نهایت منجر به کوری میشود. حمله های شدید بیماری که از آن به طوفان تیروییدی نام برده می شود تظاهرات شدید نورولوژیک در پی داشته و در صورت عدم درمان منجر به دلیریوم و در نهایت منجر به کما میشود. در تمام موارد عدم درمان بیماری گریوز منجر به بروز مشکلات ناتوانی و عوارض و حتی مرگ می گردند. اگر چه سابقه طولانی بیماری می تواند در بعضی موارد منجر به بهبودی اتفاقی و خود به خودی گردد و این در صورتی روی می دهد که بیمار مبتلا تیروییدیت اتوایمیون شود و این بیماری منجر به تخریب غده تیروئید شود .
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری گریوز بعد از گذشت یک دوره دو یا سه ساله متوجه می شوند که مشکلات چشمی آنها به طور قابل ملاحظه ای از بین رفته است. در این مرحله یک جراحی نسبتاً کوچک دید دوبینی را تصحیح کرده و حالت خیره نگریستن و پف کردگی چشم ها را نیز کاهش خواهد داد .بیماری گریوز در هر سنی می تواند بروز کند ولی در بیشتر موارد زنان 40تا 50 ساله بیشتر گرفتار آن می شوند.
سندرم ژیلبرت (Gilbert Syndrome)
پولیپ های غدهای خانوادگی (Familial Adenomatous Polyposis )
اپی لپسی (Epilepsy )
آندومتریوزیس (Endometriosis)
آندوکاردیت عفونی (Endocarditis, Infective)
میوپاتی دیستال (Distal Myopathy )
سندرم داون (Down Syndrome)
سندرم داون که در گذشته مونگولیسم نیز نامیده می شد، یک بیماری ژنتیکی است که به دلیل افزایش تعدادی کامل یا نسبی در کروموزم 21 به وجود می آید. این بیماری دارای علایم مختلف از جمله ناهنجاری های عمده و یا خفیف در ساختار یا عملکرد ارگان ها می باشد. از جمله علایم عمده و زودرس که در تقریباً همه بیماران مشاهده می شود وجود مشکلات یادگیری و نیز محدودیت و تاخیر رشد و نمو می باشد. افراد مبتلا به سندرم داون توان ذهنی پایین تر از حد میانگین دارند و به طور معمول دچار ناتوانی ذهنی خفیف تا متوسط هستند. تعداد کمی از مبتلایان به سندرم داون دچار ناتوانی شدید ذهنی هستند.
اسامی دیگر
تریزومی 21
شیوع و همه گیری شناسی
متوسط میزان بروز این سندرم مابین 1 در 600 تا1در 1000 مورد از تولد نوزادان زنده گزارش شده است که این میزان در مادران جوان کم تر و باافزایش سن مادر افزایش می یابد. با این وجود در حدود دو سوم مبتلایان به سندرم داون از مادران زیر35 سال متولد می شوند.
علت بیماری
به طور معمول، هر کودک در زمان لقاح، اطلاعات ژنتیکی خود را به وسیله 46کروموزوم از والدین خود به ارث میبرد: 32کروموزوم از مادر و 23 کروموزوم از پدر. اما در اکثر موارد بروز سندرم داون ،کودک یک کروموزوم اضافه دریافت میکند و به جای 46 ،47 کروموزوم به او منتقل میشود. این ماده اضافه ژنتیکی موجب تاخیر در رشد جسمانی و عقلانی کودک میشود.
علایم ناشی از بیماری
- شلی عمومی بدن و استخوان پشت سری صاف و نامتقارن
- شکاف چشمی تنگ و مورب (شبیه مغولها)
- استخوان های گونه بلند
- پلک سوم(Epicanthal fold)
- فاصله بیش از معمول بین دو چشم (هایپرتلوریسم)، آب مروارید، انحراف چشمها
- صورت گرد و پهن و صاف، نیمرخ تخت
- پهن بودن تیغه بینی، پل بینی مسطح، بینی کوچک
- قاعده بینی فرورفته و سوراخهای بینی کمی سر بالا
- دهان کوچک، زبان بزرگتر از معمول و سطح آن شیارهای عمیق دارد. (بزرگی زبان نسبت به دهان ) گوش کوچک و گرد با ارتفاع کم که نرمه آن به پوست چسبیده.
- وجود خط عرضی در کف دست (Simian crease )که موازی خط مفاصل انگشتان و کف دست میباشد. (وجود یک خط افقی در کف دست بجای دو خط افقی
- فقدان یکی از بندهای انگشتان و معمولا انگشت پنجم (Clinodactyly)
- انگشتان کوچک هستند و بسمت داخل انحنا دارند.
- گردن کوتاه هنگام تولد پوست پشت گردن شل و چین خورده است .
- زیاد بودن فاصله بین انگشت شصت پا و انگشت کناری که بصورت شیاری به کف پا امتداد یافته و به عقب کشیده میشود.
- موهای بدن نازک و ظریف و تنک میباشد.
- عقب ماندگی ذهنی شدید تا متوسط ( IQ=25-50 )
- در دوران نوزادی پوست بدن شل و قابل کشش بوده ، ممکن است سیانوزه باشد و بعدا” رنگ پریده و یا چرب به نظر آید.
- شل بودن عضلات شکم
- شکم برامده ممکن است فتق نافی دیده شود
- ناهنجاری لگن تغییر شکل وپهن بودن استخوان های لگن
- وزن پایین تر از سن جنینی در هنگام تولد
- در بدو تولد آرام و بیش از معمول می خوابد ومعمولا هنگام گرسنگی برای شیر خوردن گریه نمیکند.
روش تشخیص
غربالگری جنین یک زن باردار جهت تشخیص سندروم داون: سطح پایین AFP در 60 درصد موارد می تواند نشانه سندروم داون باشد اما هنگامی که نتایج تست AFP همراه با نتایج دو تست استریول و HCG مورد بررسی قرار گیرد، احتمال تشخیص سندروم داون تا 80 درصد افزایش می یابد. انجام این آزمایشات شیوه انتخابی موسسه جهانی پزشکی جنین است و در بین هفته 11 تا 14 حاملگی به همه مادران باردار توصیه می شود. در این روش از مارکرهای سونوگرافی ،بیوشیمی، مشاوره و نرم افزار استاندارد استفاده می شود. در صورت انجام در مراکز مورد تایید موسسه جهانی پزشکی جنین 90 تا 95 در صد دقت دارد.
درمان
تا کنون درمانی برای این بیماری وجود ندارد و درمان با هدف افزایش سطح زندگی بیمار و رفع علایم یا مشکلات وی می باشد .
حمایت روحی و روانی بیمار از الویت اصلی برخوردار است .
مراقبت های لازم
در گذشته برای پیشگیری از سندرم داون توصیه می شد که همه مادران بالای 35 سال توسط آزمایش سلول های مایع آمنیوتیک (آمنیوسنتز)یا نمونه گیری از پرزهای جفتی تحت بررسی قرار گیرند. اما از آنجا که بیش از دو سوم نوزادان مبتلا به سندرم داون از مادران زیر 35 سال متولد می شوند در حال حاضر شیوه های غربالگری سندرم داون به همه مادران باردار توصیه میشود.در این شیوه ها که معمولاً در سه ماهه اول بارداری یا سه ماهه دوم بارداری انجام میگیرند از روشهای غیر تهاجمی همانند بررسی خون مادر یا سونوگرافی استفاده میشود.
نیمی از تمام کودکانی که با سندرم داون متولد میشوند دچار نقص قلب مادرزادی بوده و مستعد ابتلا به فشارخون ریوی هستند .این مشکلات توسط کاردیوگرافی اطفال قابل شناسایی هستند و بیشتر آنها با دارو یا جراحی رفع میشوند. تقریبا نیمی از این کودکان دارای مشکلات شنوایی و بینایی هستند .کاهش شنوایی میتواند به دلیل جمع شدن مایع در گوش میانی یا ناهنجاری ساختمان گوش باشد. مشکلات بینایی معمولا شامل تاربینی )تنبلی چشم(، نزدیک یا دور بینی و افزایش احتمال ابتلا به آب مروارید است .در مورد چنین کودکانی، مراجعه برای سنجش بینایی و شنوایی بسیار ضروری است و تا قبل از اینکه هر مشکل احتمالی توانایی صحبت کردن یا مهارتهای دیگر آنها تحت الشعاع قرار دهد، در رفع آن بکوشند .
از دیگر نارساییها معمول در مبتلایان به سندرم داون میتوان به مشکلات غده تیروئید، ناهنجاری روده، مشکلات تنفسی ،چاقی، حساسیت بیش از حد به عفونت و شانس فزاینده ابتلا به سرطان خون را نام برد. خوشبختانه بسیاری از این حالات قابل درمان هستند .
امروزه بسیاری از کودکان مبتلا به سندرم داون به سن مدرسه میرسند و از بسیاری فعالیتهای مناسب سنشان بهره مند هستند .عده کمی از آنها به کالج هم رفته اند .بسیاری از آنها توانسته اند به یک زندگی نیمه مستقل دست یابند و عده دیگری که همچنان در خانه والدین خود زندگی میکنند در حدی هستند که میتوانند شغلی داشته باشند و در اجتماع به موفقیتهایی دست یابند
پیش آگهی
میزان بروز ناهنجاریهای قلبی شایع( 40-60) درصد می باشد.مردان معمولا عقیم و زنان دچار بلوغ دیررس و یا ئسگی زودرس می باشند و در خانمها نسبت به افراد عادی باروری کمتر است و 50% احتمال بدنیا آمدن فرزند مبتلا وجود دارد. طول عمر متوسط مبتلایان 40 سال است ولی اگر بیماری های دیگری مانند نارسایی قلبی و ریوی نداشته باشند50 تا 60 سال هم عمر می کنند .اختلالات تیروئید (هیپو تیروئیدیسم) ، آترزی روده، اختلالات مادرزادی قلبی و دیابت، احتمال افسردگی و آلزایمر در این بیماران بیشتر دیده میشود.