بیماری کرون یک بیماری التهابی مزمن است که قسمت های مختلف دستگاه گوارش از دهان تا مقعد را در گیر می کند.اما در بیشتر موارد این بیماری انتهای روده کوچک را درگیر میکند این بیماری باعث التهاب و زخم شدید مخاط روده میشود که می تواند منجر به انسداد کامل یا نسبی روده شود و میتواند همه لایه های جدار دستگاه گوارش را از سطح تا عمق گرفتار کند.
بیماری کرون به عنوان اسهال منطقه ای نیز شناخته می شود، که در درجه اول باعث درد شکم، اسهال، استفراغ و از دست دادن وزن میشود. اما ممکن است باعث عوارض خارج از دستگاه گوارش از جمله بثورات پوستی، آرتریت، التهاب چشم، خستگی و عدم تمرکز گردد.
شیوع و همه گیری شناسی
طبق یافته های موسسه کولیت و کرون آمریکا( CCFA)، چنین برآورد شده است که حدود نیم میلیون نفر از بیماری کرون رنج می برند. به نظر می رسد زنان و مردان به میزان مساوی مبتلا شده اند.
بیماری کرون در درجه اول بر افراد بین سنین 15 و 35 سال تاثیر می گذارد ،اما می تواند کودکان و افراد مسن را به خوبی تحت تاثیر قرار دهد .CCFA تخمین می زند که 000،100 نفر را افراد کمتر از 18 سال تشکیل میدهند .CCFA همچنین می گوید که این خطر توسعه بیماری در افرادی که یکی از بستگان مبتلا هستند10 برابر است و این خطر برای افرادی که یکی از خواهر ها یا برادرها مبتلا هستند تا 30 برابر بالا میرود .همچنین یهودی های اروپایی تبار 4 تا 5 برابر بیشتر مبتلا میشوند میزان شیوع در سفید پوستان 149 در 100000میباشد و شیوع پایین در میان آسیایی ها است.
علت بیماری
عوامل مؤثر در بروز این بیماری شامل ارث، عوامل محیطی، اختلالات سیستم ایمنی ،باکتری های روده و نوعی از رژیم غذایی(دریافت بالای پروتئین حیوانی و دریافت پایین امگا 3 )است. علت بیماری کرون ناشناخته است. اطلاعات موجود درباره این بیماری نشان دهنده آن است که بیماری در بین اقوام و گروههای خاص بیشتر از گروه های دیگر دیده می شود و این دلالت بر آن دارد که فاکتورهای ژنتیک در بروز بیماری میتواند نقش داشته باشد. باور بر این است که در افرادی که از نظر ژنتیکی، حساس هستند سیستم ایمنی بدن توسط یک محرک تحریک شده و باعث التهاب در دستگاه گوارش می شود. همچنین باکتری و غذای موجود در دستگاه گوارش نیز در بروز بیماری نقش دارند. این آسیب عامل اصلی بروز علائم بیماری است.
بیماری کرون اغلب ماه ها یا سال ها قبل از تشخیص بیماری وجود دارد و ممکن است در کودکانی که تأخیر رشد دارند تنها نشانه ظاهری بیماری باشد. علایم این بیماری شامل کاهش وزن قابل توجه، تب متناوب، اسهال مزمن آبکی و دردهای شکمی به خصوص در ناحیه یک چهارم راست پایینی شکم است که با اجابت مزاج تسکین نمی یابد.
علایم ناشی از بیماری
شامل زخم(آفت) دهان، اسهال، درد شکم ،کاهش وزن و تب است. همچنین بیمار ممکن است به علائم خارج رودهای از قبیل راشهای پوستی، درد مفاصل، التهاب چشم، و با شیوع کمتر اختلالات کبدی مبتلا شود. اگر چه بیماری کرون یک بیماری مزمن است، درمانهای دارویی و جراحی به کنترل بیماری کمک میکند تا بیمار برای مدت طولانی بدون علائم زندگی کند .
این بیماری علاوه بر گرفتار کردن معده و روده، اندام های دیگر را نیز می تواند درگیر کند. ورم چشم و ورم مفاصل یا ماهیچه های دست یا پا از این دست هستند .نازکی یا پوکی استخوان می تواند از عواقب این بیماری باشد. در این بیماری پوست، خون و غدد درون ریز نیز می توانند درگیر شوند .بیماری ک مخونی همولیتیک خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی به گویچه های سرخ حمله می کند بیشتر در بیماری کرون شایع است و می تواند باعث خستگی، رنگ پریدگی و دیگر نشانه های شایع در ک مخونی شود.
- شقاق مقعد
- زخمهای دهانی
- خونریزی های گوارشی
- اسهال چرب
- کم خونی به دلیل خونریزی روده
- کمبود ویتامین ب12 و ویتامین های D، E، AوK
- به وجود آمدن آبسه یا فیستول
- باریک شدن مجرای روده
- سنگ های ادراری
- آرتریت(التهاب مفاصل)
- التهاب عنبیه
- ورم ملتحمه
- زردی و خارش
- سوءتغذیه و رنگ پریدگی
درمان
حدود 35-45 درصد بیماران مبتلا به بیماری کرون در طول مدت زندگی خود عوارض اطراف مقعدی را تجربه خواهند کرد. بعضی از آنها بدون درمان بهبود خواهند یافت، اما مابقی احتیاج به درمان دارویی با آنتی بیوتیکها، شیاف استروئیدی، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا جراحی دارند. نشستن در آب ولرم و تمیز کردن ناحیه مقعد، بهبودی را تسریع خواهد کرد.گاه جراحی به خصوص در صورت بروز عوارض مانند فیستول و انسداد ضرورت می یابد.
مراقبت های لازم
مداخلات تغذیه ای در این افراد حائز اهمیت است .به طور کلی توصیه های تغذیه ای و رژیمی در مبتلایان به کرون شامل موارد زیر است:
- رژیم کم باقیمانده یا محدود از فیبر می تواند در بهبود این بیماری موثر باشد(میوه ها وسبزیجات، مواد غذائی فیبردار هستند.)
- شیر، لبنیات و محرک هایی مانند قهوه و الکل حذف شوند.
- رژیم پر پروتئین و پرکالری زیر نظر متخصص تغذیه توصیه میشود.
- در صورت وجود اسهال چرب ،میزان چربی رِژِیم غذائی باید کاهش یابد. برای جبران چربی میتوان از روغن MCT که بهتر از روغنهای معمولی جذب میشود استفاده کرد.(از آنجایی که این روغن به صورت مصنوعی تولید می شود در داروخانه ها قابل تهیه میباشد)
- مصرف اسیدهای چرب امگا3 ( نظیر روغن ماهی) نیز به دلیل خواص ضد التهابی آن میتواند در کاهش علایم بیماری مؤثر باشد.
- در صورت وجود اسهال واستفراغ، آب و املاح از دست رفته باید از طریق مایعات و محلولهای قندی نمکی جبران شود.
- دورههای متناوب استراحت در طول روز به خصوص در زمان اسهال، به منظور کاهش حرکات روده، توصیه میشود.
- مصرف مکمل های ویتامین و املاح به خصوص ویتامین های ب6،ب12، C، D، E و آهن، مس، روی ،منیزیم، پتاسیم و کلسیم توصیه می شود. (ویتامین های A و K به صورت یک روز در میان توصیه میشوند)
- بیمار بهتر است وعده های غذایی را در دفعات بیشتر و حجم کمتر مصرف کند.
- در صورت عدم تحمل قند شیر(لاکتوز) و پروتئین گندم(گلوتن) مواد غذایی مربوطه می بایستی از رژیم غذایی حذف گردد.
- افزایش دریافت ویتامین دی و کلسیم به دلیل نقش آن ها در ساختمان استخوان و نیز عدم تحمل شیر به این بیماران توصیه میشود.
- به بیماران توصیه میشود از مصرف ادویه جات پرهیز کنند.
- دریافت منابع پتاسیم مانند سیب زمینی،موز و.. در دوره اسهال توصیه میشود.
- به بیمار توصیه میشود غذاها را خوب بجود و از قورت دادن غذا خودداری کند.
این توصیه ها ممکن است به مبتلایان به بیماری کرون کمک کند تا رژیم غذایی شان را بهتر اداره کنند:
- مقدار زیادی آب بنوشید.
- از غذاهای ادویه دار پرهیز کنیدو غذاهای ساده و بدون ادویه و چاشنی را انتخاب کنید.
- از غذاهای حاوی فیبر زیاد مانند پاپ کورن،تخمه ها، حبوبات، مغزهای خوراکی و سبوس دوری کنید.
- غذاهایی چرب و سرخ کرده را نخورید و از سس های سنگین و چرب که حاوی خامه ،کره یا مارگارین هستند، پرهیز کنید.
- مصرف کافئین را محدود کنید.
التهاب در دستگاه گوارش منجر به سوء تغذیه در بیماران مبتلا به بیماری کرون میشود. این التهاب باعث جلوگیری از جذب مواد مغذی و انرژی از مواد غذایی و مایعات مصرف شده میشود.سوء تغذیه نتایجی مانند تاخیردررشدو بلوغ درکودکان، استئوپروز(پوکی استخوان) کاهش تحمل در جراحی و اختلالات روانی- اجتماعی را بدنبال دارد. سوء تغذیه غالباً با ارزیابی های منظم وضعیت تغذیه، قابل پیشگیری خواهد بود .
بیشتر از 30% از بیماران به کرون به بیماری استئوپروز مبتلا خواهند شد که این امر به شک ستگیهای استخوانی منجر خواهد شد. بخصوص بیمارانی که برای مدت طولانی استروئید مصرف می کنند و خانمهای یائسه در معرض این عارضه هستند. سنجش منظم دانسیته استخوانی می تواند وقوع استئوپروز را در مراحل اولیه آن در این بیماران مشخص کند .
پیش آگهی
چشم انداز برای بیماری کرون به طور گسترده ای متفاوت است .بیماری کرون می تواند از محدوده شدن خوش خیم(مانند زمانی که بیماری فقط محدود به اطراف مقعد در افراد مسن رخ میدهد) تا بسیار شدید باشد. در پایان نوع شدید، بعضی از بیماران ممکن است فقط یک قسمت را تجربه کنند و دیگران بطور مداوم از آن رنج ببرند. حدود 13 – 20% از بیماران دچار بیماری مزمن کرون می گردند. تمایل به عود در دوره بیماری می تواند برای چند سال یا چند دهه در بعضی از بیماران به طول انجامد. در حال حاضر درمانهایی در دسترس است که می تواند کمک قابل توجهی را به بیشتر بیماران ارائه دهد .بیماری کرون بندرت علت مستقیم مرگ است، بیشتر مردم مبتلا به این بیماری می توانند با طول عمر طبیعی زندگی می کنند .
