نورو فیبروماتوز نوع 1 یک بیماری ژنتیکی پیشرونده است که به بیماری von Recklinghausen شناخته شده است. مهمترین علائم آن در پوست و سیستم عصبی قابل مشاهده است که می تواند در بیماران مختلف علائم بالینی متغیری به همراه داشته باشد.
شیوع بیماری
فراوانی این بیماری 1 در هر 3000 تولد می باشد.
علت بیماری
نقص ژنتیکی که بر روی کروموزوم شماره 17 قرار دارد در اثر جهش در ژن تولید کننده نورو فیبرومین می باشد. این محصول پروتئینی به عنوان یک GAP عمل میکند و غیر فعال سازی Ras را تسریع می کند. Ras در بقا، رشد و تقسیم سلولی به عنوان یک پروتوانکوژن نقش دارد. NF1 نقش اساسی در تنظیم و خاموش کردن Ras ایفا می کند و به عنوان سرکوب کننده تومور شناخته شده است و جهش های غیر فعال کننده آن سبب حفظ فعالیت Ras و تحریک رشد سلول می شود.
نقش NF1 در تنظیم فعالیت Ras. پروتئین Ras در پاسخ به سیگنال های رشد به GTPوصل و فعال می شود. سپس Ras از طریق فعال سازی پروتئین های متعدد ، رشد و تکثیر سلول را تحریک می کند. پروتئین NF1 به عنوان یک تنظیم کننده منفی Ras عمل می کند و با فعالیت GTPase خود ، -GTPS را به –GDP-RAS تبدیل و آن را غیر فعال می کند.جهش های NF1 باعث فعالیت بیش از حد Ras و تحریک تقسیم سلولی و رشد بافتی می شود.
علائم بالینی
معمولا علائم نورو فیبروماتوز نوع1 در کودکی شروع به تظاهر می کند و بسته به علائم و شدت بیماری در کودکی می توان به تشخیص قطعی رسید. این بیماری یک بیماری پیشرونده است که به صورت لکه های قهوه ای رنگ در پوست ، کک و مک در زیر بغل و کشاله ران که در بدو تولد یا نوزادی بروز می کند.ندول های لیش در سطح عنبیه معمولا در اکثر مبتلایان دیده می شود ممکن است در اوایل زندگی ظاهر شوند. همچنین تومور های خوش خیمی به نام نورو فیبروما در غلاف سلول عصبی زیر پوست و یا اندام های عمیق تر ممکن است ظاهر شوند که این نورو فیبروما می توانند به صورت پوستی و یا به شکل نادر تری به نام plexiform neurofibroma سبب بد شکلی مخصوصا در ناحیه سر و گردن شوند. همچنین 15 در صد موارد این نورو فیبروماها می توانند به انواع بدخیم تبدیل شوند که با درد و کاهش وزن همراه است. 15 در صد افراد مبتلا به نورو فیبروماتوز (نوع پلاکسی فرم) به نوعی تومور مغزی به نام اپتیک گلیوما optic Glioma معمولا در دوران کودکی مبتلا می شوند که عمدتا دارای رشد آهسته و غیر سرطانی می باشند ولی می تواند بینایی را تحت تاثیر قرار دهد و حتی منجر به از دست دادن بینایی شود. افراد مبتلا شانس ابتلا به سایر بدخیمی ها مثل لوکمی و سرطان معده خواهند داشت. همچنین زنان مبتلا 3 برابر شانس ابتلا به سرطان سینه را خواهند داشت. سایر موارد که ممکن است افراد مبتلا به این بیماری نشان دهند اسکلیوز (انحراف ستون فقرات)، فشار خون بالا، آرتروز کاذب، قد کوتاه، ماکرو سفالی(بزرگ بودن سر)، پوکی استخوان، رشد غیر طبیعی استخوان جمجمه و همچنین در نیمی از موارد ناتوانی در یاد گیری می باشد.
تشخیص بیماری
معمولا افراد مبتلا به فیبروماتوز نوع 1 در اولین دهه زندگی خود با این علائم مواجهه می شوند .
کک و مک های پوستی مخصوصا در ناحیه زیر بغل و یا کشاله ران
لکه های قهوه ای رنگ کافه اوله (café-au-lait)
داشتن دو یا بیشتر از دو ندول لیش در چشم
آرتروز کاذب ( Pseudoarthrosis )
گلیوم اپتیک (نوعی تومور مغزی غیر سرطانی)
از آنجا که بیماری نورو فیبروماتوز به علت جهش در ژن های سرکوب گر تومور رخ می دهدو از الگوی توارث اتوزوم غالب پیروی می کند در صورت ابتلای یک فرد به این بیماری، احتمال اینکه هر یک از فرزندان ژن حامل بیماری را داشته باشند 50 در صد می باشد اما بروز بیماری متفاوت است. نرخ جهش خود به خودی این ژن بسیار بالاست و نیمی از بیماران به علت جهش جدید بروز می کنند.
مدیریت و درمان
تست آزمایشگاهی برای تایید جهش در ژن NF1 به منظور تشخیص قطعی بیماری موجود است.وضعیت نورو فیبروماهای پوستی باید به طور مرتب پیگیری شود.بررسی سالیانه چشم و سیستم عصبی پس از تشخیص الزامی است .
بسته به اندازه و محل قرار گیری تومور ها عمل جراحی نیاز است. نورو فیبرو ماهای کوچک با لیزردر مانی تا حدودی برطرف می شوند. تشخیص سریع این ضایعات و انجام جراحی در اسرع وقت مانع از آسیب های شدید تر می شود. وضعیت فشار خون افراد در هرمعاینه باید چک شود و در صورت مشاهده افزایش فشار خون، باید کنترل شود و بررسی های کلیوی را مد نظر قرار داد.امروزه تحقیقات زیادی در زمینه ژن درمانی برای NF1 و همچنین اثر بخشی مهار کننده های RAS درحال انجام است. درمان های جدید بالقوه می تواند سبب جایگزنی ژن NF1 و باز گرداندن عملکرد نورو فیبرومین باشد.
